Breadcrumbs Home ›
Rotuman
Translation of information for community cases and close contacts
Video Transcript
Rogrog Pumuḁ ne mou se 'ou noh karḁut 'e ut ne väe se Noh Pū'atā ma Karatini ne mou se maj te'is MIQ
Noa'ia 'e Mḁuri Gagaj 'Atakoa
'Ḁus 'e 'on rereg kop ma te'is ösös la sur se ta utut ne väe se Noh Pū'atā ma Karatini hün se rogrog ne hö'ḁkim 'e 'ou kel'ḁkit se poto 'e rēko COVID-19 ne a'fūmou'åk våh ne 'äe pō 'e 'af'af ta ne 'äe hat la le'et ne hḁi'eleag ma ta le'et ne pō 'e 'af'af ta
'Amnåk pumuḁ ne noh pū'atā te'is la ao potoa la famör ne surum se ut te'is la hö' se' se 'oris pure'aga ka kat 'es ra 'e COVID-19
MIQ iḁ väeag pumuet 'e garue ne mou se toak'åk ne forås ne COVID-19 ma päreag ne 'os pure'aga 'e 'af'af ta
'Ḁmis 'uḁ'uḁ'ḁkiof se 'ḁus 'atakoa hün se 'omus hḁiasoaga la matḁ'ua ma pärea 'omus mḁuri, måür ne 'omus kḁunohoga, kḁinaga, 'otomis kḁugarueaga ma 'os pure'aga
La hḁiasoag se 'ou noh karḁut 'e utut ne väe se Noh Pū'atā ma Karatini (MIQ Facility) – figalelei ma få' ma a'häe'åk rogrog 'i ne täla rak'ḁkiof
'Ou Tē Hḁ'uga: Tē ne la hoa' ma 'äea
Lelei la 'äe la hoa' te' ne tē tūtū 'atakoa ne 'äe la a'es'ao'åk 'e 'ou mḁuri 'e te' ne terḁni, fak se:
Hḁ'u – la hḁitḁuḁg ma gasav he ruḁ
Vḁi ne 'af'afa: Figalelei ma häe vḁi tūtū ne 'äe kop la teak se 'ou tēhḁ'uga la hoa' ma 'äe
Tē ne la a'es'ao'åk 'e rī kakḁuga fak se sop porasag 'ala, poras porasag 'ala, jḁji ma kḁinag sop, ma lol ma tē 'e'ao tūtū ne la a'es'ao'åk se 'ou foro
Tē mane'ag ma kḁinag tē tūtū ne la hḁiasoag se 'äe ma lä'riri' ne kop ma la sur ma 'äea. Ho'am te' ne device tūtū ne 'ḁus la a'es'ao'åk la garue, manea' ne hḁifäegag ma hḁisok'ḁkiḁg ma 'ou kḁinaga
Garue ne MIQ la a'soko
Aier ne ut ne väe la Noh Pū'atā ma Karatin täe ke 'e hotel heua, ut 'ie kat garue ra la fak ma se gargarue ne hotel ma'oi ne tore
Rumu
● Rumu 'e ut ne a'es'ao'åk la Noh Pū'atā ma Karatin täe la väeaf se 'äe la noh sin 'e 'ou noh karḁut 'e ut ta'ag
● Väeväe ne rumu la hḁitḁuḁg ma ma'oi ne famör ne leum ma 'äea
TV ma WIFI
● 'Ou rum ta täe la ma on TV het ma la hḁisok'ḁkiḁg tape' ma se uaealesi ne WI-FI
Pulagkete ma Kukuluga
● Ut ta'ag täe la a'potsusunuen 'ou mosega ma tē ne la osia takaga ka 'äe la pō se' ma la ho'am tē ne la hḁiasoag se 'äe la mös a'lelei ka noh furmariḁ
Tēla'ā
● 'Ou 'ā mah ta, 'ā tē iḁniḁn ta ma 'omoe ta täe la osim 'e ut ta'ag ka kat a'noa tög 'e ra. Ka tēla'ā ma tḁn hoi'åk ne 'äe la pā 'es ne kat hat ra se 'ātēa' 'i kop la tög
● 'Eu tēla'ā täe la osim ma ho'af se 'ou rum ta ma täe la rou 'e sisi 'e for ne 'ou nu'suḁr
● Famör garue la nā 'oris vahia la osia tēla'ā ne hḁila'oag ma 'ou måür fakforo ne pilif fakrotu, ka ne 'e av 'e 'on rereg iris kal pō 'e ra la a'sok 'ou a'häe ma far tē 'e rēko 'eu tēla'ā
Tög tē ne la a'hele'uof se 'äea
● 'Äe la pō se' ma la a'es'ao'åk 'e sal fo'ou te'is online la 'ot ma tög tē 'e koroa ne 'eleaf se utut ne 'äe noh pū'atā e la iris la a'hele'uof 'ou tög tē ta se 'äea. Ka ne 'äe kop la tög tēkäe te'is
● 'E Tohige te 'on 4 ma Tohige te 'on 3, 'ou kḁunohoag ta ma kḁinaga kop ma la kal pō 'e ra la a'hele'uof tē tape'i se 'äea (gat ma ke vḁi ne 'af'afa)
Matḁ' ta:
● 'Ut ne a'es'ao'åk la Noh Pū'atā ma Karatin täe la matḁ' la pär ka ū 'e mamḁru
● Kḁugarueaga 'e ut 'ie täe la ma 'oris famör garue 'e maj ne måür fakforo, famör garue ne hotel ta ma famör ne garue se matanitū ta
A'es'ao'åk ne Telefon ta
● A'es'ao'åk ne telefon ta 'e laloag ne hotel ta, la he' se ta rum hoi'ḁkit ne se kḁugarueag ne ut ta'ag, kat a'noa tög 'e ra
● Nōnō ka 'äe la a'es'ao'åk 'e telefon ta la he' se ta utut 'e taf ta ma 'äe kop la tög 'e togit ne hotel ta täe la foh'ḁkim
● 'Äe la pō se' ma la a'es'ao'åk 'e uaeales ta ne WI-FI la hḁisok'ḁkiḁg ma 'ou kḁunohoag ta ma kḁinaga 'e 'ou telefon hoa'ho'a (personal phones and devices)
Famör Höl'åk Fäega
● Nōnō ka 'äe kop la 'es hḁiasoag 'e ta le' höl'åk fäegat, figalelei ma hḁifäegag ma kḁugarueagat 'e utut ne 'äe noh pū'atā e la iris la ao potoa tēkäe te'is
AG A'LELEI SE FAMÖR GARUE
'Ḁmis 'inea ne a'häe te'is ne 'äe kop la noh karḁu 'e ut ne mou se Noh Pū'atā ma Karatini iḁ kop ma la noanoa ne ökök se 'äe
'Otomis kḁugarueag 'i ta tḁkia garue pumuḁ te'is la pärea Niu Sirḁgi 'e COVID-19 ka ne 'oris garuet la a'sok la 'ou noh karḁut 'e ut 'i la la' lelei, 'e laloag ne av noanoa te'is. Figalelei ma hḁigarueag ma iris ma faktē'åk garuet ne iris a'soko
Te'is foh pumuḁ his ne 'äe kop la tḁupir sin 'e 'ou noh karḁut 'e MIQ:
1/ Se roua ut ta'ag
'Äe kop la nōnō ma 'e utut ne mou se MIQ 'e laloag ne terån 14 'atakoa ka 'äe kat pō pḁu 'e ra la hot 'e ut ta'ag
2/ Nōnō ma 'e 'ou Rum ta
La hḁiasoag la toak'ḁkia forås ne COVID-19, 'äe ma famör tūtū ne täe 'e 'ou rum ta kop la nōnō ma 'e 'ou laloag rum ta 'e te' ne ava
3/ Famori ha' la Ḁsim
Famör tū ha' la ḁsim se 'äea. Se aier'åk la famör hoi'ḁkit la sur se 'ou rum ta ka se sur se ta rum 'on ta le' hoi'ḁkit ne kat hat ra se 'ou kḁu'ḁpiḁg ta
4/ Kḁp'åk ta Mask het
'Äe kal pō 'e ra la kḁp'åk 'e mask het ne 'äe ho'am 'e 'ou hanue ta, gata ma ke mask ne nāam 'e utut ne 'äe sur la noh pū'atā e
'Äe kop la kḁp'åk ta mask het ma kotä 'äe säe nu'suḁr ne 'ou rum ta. Hat tape' ma av ne 'äe säe nu'suḁr ta la teak 'eu tēla'ā, hot'ḁkia mofa ne hot la kel'åk se poto fak se kel'ḁkit ne mou se COVID-19
'Äe kop la kḁp'åk ta mask het nōnō ka 'äe la hot la seksek ma a'låglåg ne hot la hå' sikā
5/ Noh Väevā la hḁitḁuḁg ma mīta ruḁ
'E av ne 'äe hot 'e 'ou rum ta, noh väevā 'e ta le' hoi'ḁkit la hḁitḁuḁg ma mīta ruḁ. Noh väevā 'e famör tū 'e te' ne ava
6/ 'Ātē ma 'e 'ou rum ta
'E te' ne ava, 'äe kop la 'ātē ma 'e 'ou rum ta. Figalelei ma se 'ātē 'e sisi
7/ Fḁi ta av het la hot la hå sikā
Se hå' sikā 'e 'ou rum ta
Nōnō ka 'äe pā hå' sikā – 'äe kop la fḁi ta av het la hot la hå'. Famör garue täla rak'ḁkiof se 'äe ne la a'sok tapen tēkäe te'is
Ut ‘e ‘on rereg ne mou se MIQ la ma ‘oris utut ‘e sisi ne la a’taf ma väe la famori la’ la a’låglåg. Kạugarueag ne ut ta’ag täe la rak’ạkiof se ‘äe nōnō ka ‘äe kop la fại av la a’es’ao’åk ‘e ut ta’ag.
8/ Se Hḁiväeag ta tēet
SE HḀIVÄEAG sikā, majese, tēla'ā, tḁn la 'imo ne ta tē tū hoi'ḁkit – ma ta le'et
9/ Rak'åk se famör garue nōnō ka 'äe 'af'af
Se mao'ḁkia, nōnō ka 'äe 'af'af ne 'äe a'fḁi se' ka 'äe kat ne'ne' 'e ra, figalelei ma rak'åk se ta le' garuet ma 'äe täla pō hḁiasoag 'e maj ne måür fakforo
'Äe la pō se' ma la a'es'ao'åk 'e telefon ta 'e 'ou rum ta la he' se kḁugarueagat ne matḁ' se måür fakforo 'e utut ne 'äe noh pū'atā e
Se hot 'e 'ou rum ta la la' se ut tḁriḁg famör ne hotel ta
‘Ou Måür Fakforo ma Måür Lelei
Famori kop ma la kokon 'e av ne iris sur la noh pū'atā ka ne tē te'is a'mou soksok
Se famör 'e 'on rereg, noanoa te'is la mah se', ka ne iḁ tē pumuet la matḁ' se 'ou 'uḁt pḁrpḁru ma 'ou a'häe ka hele' tape' ma se 'ou måür fakforo
'E 'ou noh karḁut 'e ut ta'ag, kḁugarueag ta täla sḁkior se 'ou måür fakforo ma se la'la' ne 'ou a'häe
Ut 'atakoa ne mou se maj ne MIQ 'es 'e uaeales te'is WI-FI ka ne kat a'noa tög 'e ra ma 'ḁmis pā 'es la 'äe la a'es'ao'åk 'e sal te'is la noh hḁisok'ḁkiḁg ma 'ou kḁinaga
Tēhḁ'uḁg te'is häe'åk ma af'åk tape' ma kḁugarueag ne la pō se' ma la hḁiasoag se 'äea
Fup'åk ma Rak'åk ne 'ou A'häe
Täe ma 'on sal his ne 'äe la pō la a'es'ao'åk la rak'ḁkia 'ou a'häe nōnō ka 'äe kat 'oaf ra hün se 'ou nohot 'e MIQ
Nampā ne telefon 'on iris ne 'äe la pō la he' la hḁifäegag ma 'e utut ne 'äe noho e täla rak'ḁkiof se 'äe, ka ne ma 'on sal fakgaruet ös tape' ma la rak'ḁkia 'ou a'häe ma kokono hün se la'la' ne garue 'e ut ta'ag
'Os a'häe fakmür ta, figalelei ma noh a'fḁi ma tḁupir se fas'åk tē ne leum 'e Ministerī ne Måür Fakforo
Sor a'fuamamḁu 'ou si'u
Kḁp'åk ta mask het la fḁua 'ou nuju ma isu
A'es'ao'åk 'e Tracer App he ta la matḁ'ua ma af'ḁkia 'ou la'la'o
Nōnō ka 'äe 'af'af ne pō 'e faki'oag ne maså' ta, la' la kel'åk
'Otomis hea'hea' lelei 'e 'ou noh karḁut 'e ut te'is. Gagaja la ḁlḁlum'åk ma pär ma kikia 'äe
Nōnō ka 'äe pā 'es rogrog hoi'åk hün se 'ou noh karḁut 'e MIQ – 'äe la pō se' ma la hat se rogrog ne häe'åk se tēhḁ'uget ne täla nāaf se 'äea